Konular
Frontend Geliştirme
Web programlama, teknolojinin hızla ilerlediği günümüzde giderek daha önemli hale gelen bir alandır. İşverenler, web projelerini hayata geçirebilecek ve geliştirebilecek yetenekli web geliştiriciler arayışındadır. İşte bu yazıda, web programlama alanında öne çıkan becerilere ve gelişen trendlere bir göz atacağız.
JavaScript (JS)
Web uygulamalarının dinamik davranışlarını ve etkileşimlerini yönetmek için kullanılır. Temel bir web teknolojisi olan JS, tarayıcıda çalışan bir betik dili olarak, kullanıcı etkileşimleri, animasyonlar, veri işleme işlevleri ve daha fazlası için kullanılır.
ReactJS
Facebook tarafından geliştirilen ve açık kaynaklı olan React, kullanıcı arayüzü bileşenlerini oluşturmak için kullanılan bir JavaScript kütüphanesidir. React, büyük ölçüde bileşen tabanlı bir yapı sunar ve verimli bir şekilde tek sayfa uygulamaları geliştirmek için kullanılır.
AngularJS (Angular)
Google tarafından geliştirilen Angular, tek sayfa uygulamaları geliştirmek için kullanılan bir JavaScript framework'üdür. Angular, geniş bir ekosistem ve güçlü bir MVC (Model-View-Controller) yapısı sunar.
Vue.js: Vue, açık kaynaklı bir JavaScript framework'üdür ve kullanımı kolay, hafif ve esnek bir yapı sunar. Vue, özellikle küçük ve orta ölçekli projeler için popülerdir ve React ve Angular'a benzer özellikler sunar.
CSS Preprocessors (SASS, LESS)
CSS preprocessors, CSS yazmayı daha verimli hale getiren araçlardır. SASS (Syntactically Awesome Style Sheets) ve LESS, CSS'e değişkenler, nesting, mixin'ler gibi özellikler ekleyerek kodun daha organize ve yeniden kullanılabilir olmasını sağlar.
Responsive Design ve CSS Frameworks
Mobil cihazlardan masaüstü bilgisayarlara kadar farklı ekran boyutlarına uyumlu web tasarımı geliştirmek için responsive design teknikleri ve CSS framework'leri kullanılır. Bootstrap, Foundation gibi CSS framework'leri, hazır bileşenler ve stilleme seçenekleri sunarak geliştirme sürecini hızlandırır.
Backend Geliştirme
Veritabanları
Veri depolama, yönetme ve erişme işlevleri için veritabanları kullanılır. MySQL, PostgreSQL, MongoDB, Redis gibi çeşitli veritabanı yönetim sistemleri (DBMS) tercih edilebilir. SQL ve NoSQL gibi farklı veritabanı modelleri de dikkate alınmalıdır.
API (Application Programming Interface)
Backend geliştiriciler, uygulamanın dış dünyayla iletişimini sağlamak için API'ler oluşturur. RESTful API'ler, GraphQL gibi API türleri, istemcilere veri sağlamak için kullanılır.
Authentication ve Authorization
Kullanıcı kimlik doğrulama ve yetkilendirme süreçleri, web uygulamalarının güvenliğinde kritik öneme sahiptir. JWT (JSON Web Token), OAuth gibi kimlik doğrulama protokolleri ve teknikleri sıklıkla kullanılır.
Web Sunucuları
Web uygulamalarının yayınlanması ve dağıtılması için web sunucuları kullanılır. Apache, Nginx gibi popüler web sunucuları tercih edilebilir.
Containerization ve Orkestrasyon Araçları
Docker gibi containerization araçları, uygulamaların geliştirme, dağıtım ve çalışma ortamlarını standartlaştırır ve izole eder. Kubernetes gibi orkestrasyon araçları, büyük ölçekli uygulamaların yönetimini kolaylaştırır.
Test Otomasyonu ve Debugging Araçları
Backend geliştiriciler, kodlarını test etmek ve hata ayıklamak için çeşitli test otomasyonu ve debugging araçları kullanır. Jest, Mocha, Postman gibi araçlar sıklıkla kullanılanlardır.
Güvenlik Uygulamaları
Güvenlik açıklarını önlemek ve uygulamaları korumak için çeşitli güvenlik uygulamaları kullanılır. SSL/TLS şifreleme, güvenlik duvarları (firewalls), güvenlik tarayıcıları gibi araçlar kullanılabilir.
Veritabanı Yönetimi
SQL (Structured Query Language)
SQL, ilişkisel veritabanlarıyla etkileşim kurmak için standart bir dil olarak kullanılır. SQL, veri ekleme, güncelleme, sorgulama ve silme gibi temel işlemleri gerçekleştirmek için kullanılır. İlişkisel veritabanı yönetim sistemleri (RDBMS) olarak bilinen sistemler, SQL'i kullanarak veri tabanlarını yönetir. PostgreSQL, MySQL, Microsoft SQL Server, Oracle gibi popüler RDBMS'ler SQL tabanlıdır.
PostgreSQL
Açık kaynaklı ve güçlü bir ilişkisel veritabanı yönetim sistemidir. PostgreSQL, geniş bir özellik setine sahiptir ve yüksek performans, güvenlik ve genişletilebilirlik sunar. Özellikle büyük ölçekli ve karmaşık uygulamalar için tercih edilir.
MySQL
MySQL, popüler bir açık kaynaklı ilişkisel veritabanı yönetim sistemidir. Genellikle web uygulamalarında kullanılır ve yüksek performans, güvenilirlik ve basit kullanımıyla tanınır. MySQL, birçok Linux dağıtımıyla birlikte gelir ve çeşitli programlama dilleriyle entegrasyon sağlar.
MongoDB
MongoDB, NoSQL veritabanı olarak bilinir ve belge tabanlı veri modelini kullanır. JSON benzeri belgelerle çalışır ve ölçeklenebilir, esnek bir veri depolama çözümü sunar. Özellikle büyük veri hacimlerini depolamak ve hızlı bir şekilde işlemek için tercih edilir.
Veritabanı Tasarımı ve Optimizasyonu
Veritabanı yönetimi sadece veri tabanlarını oluşturmakla kalmaz, aynı zamanda veri tabanlarının etkin bir şekilde tasarlanması, indekslenmesi ve optimize edilmesi de önemlidir. İyi bir veritabanı tasarımı, veri bütünlüğünü sağlar ve performansı artırır.
Yedekleme ve Kurtarma
Veritabanlarının düzenli olarak yedeklenmesi ve kurtarılması önemlidir. Veri kaybını önlemek ve sistem arızaları durumunda verileri geri yüklemek için güvenilir bir yedekleme stratejisi oluşturulmalıdır.
Güvenlik Bilgisi
Cross-Site Scripting (XSS)
XSS saldırıları, kötü niyetli kullanıcıların web uygulamalarına zararlı kodlar enjekte etmelerini sağlayan bir tür saldırıdır. Bu, uygulamanın güvenli olmayan giriş alanlarına metin veya betikler ekleyerek gerçekleştirilebilir. XSS saldırıları genellikle kullanıcıların tarayıcılarında kötü amaçlı kodların çalışmasına yol açar ve bu da kullanıcıların kimlik bilgilerinin çalınması veya oturumlarının ele geçirilmesi gibi ciddi sonuçlara yol açabilir.
SQL Injection
SQL Injection saldırıları, kötü niyetli kullanıcıların web uygulamalarına SQL sorguları enjekte etmelerini sağlar. Bu, güvenlik duvarlarına ve giriş doğrulamalarına karşı açıkları olan uygulamalarda gerçekleşir. SQL Injection saldırıları, veritabanı tablolarının okunması, değiştirilmesi veya silinmesi gibi ciddi sonuçlar doğurabilir.
Cross-Site Request Forgery (CSRF)
CSRF saldırıları, yetkili bir kullanıcının tarayıcısının, istemeden veya farkında olmadan, kötü niyetli bir web sitesi veya uygulama üzerinden istenmeyen istekler göndermesine izin verir. Bu, oturumları ele geçirmek, kullanıcı adı ve şifreleri çalmak veya işlemleri gerçekleştirmek gibi tehlikeli sonuçlara yol açabilir.
Güvenlik Duvarları (Firewalls) ve DoS Koruması
Güvenlik duvarları, ağ trafiğini izleyerek kötü niyetli aktiviteleri engeller. Dağıtılmış Hizmet Engelleme (DoS) saldırılarına karşı koruma sağlayan güvenlik duvarları, ağ kaynaklarını korur ve web uygulamalarının kesintisiz çalışmasını sağlar.
Veri Şifreleme
Hassas verilerin şifrelenmesi, verilerin izinsiz erişimine karşı koruma sağlar. SSL/TLS gibi protokoller, web trafiğini şifreleyerek veri iletimini güvenli hale getirir.
Güvenlik Güncelleştirmeleri ve Güncel Yazılım Kullanımı
Güvenlik açıklarını gidermek için düzenli olarak güvenlik güncelleştirmeleri yayınlanmalı ve uygulanmalıdır. Ayrıca, güvenlik açıklarını azaltmak için güncel ve güvenilir yazılım ve kütüphaneler kullanılmalıdır.
DevOps ve Sürekli Entegrasyon/Sürekli Dağıtım
DevOps Kültürü
DevOps, yazılım geliştirme ve IT operasyonları arasındaki işbirliğini ve iletişimi artıran bir kültürdür. Geleneksel olarak ayrılan geliştirme ve operasyon ekipleri yerine, DevOps yaklaşımıyla bu ekipler bir araya gelir ve birlikte çalışır. DevOps kültürü, sürekli iyileştirme, otomasyon ve sorumluluk paylaşımını teşvik eder.
CI/CD (Continuous Integration/Continuous Deployment)
CI/CD, yazılım geliştirme sürecinde tekrarlanabilirlik ve sürekli iyileştirme sağlayan bir uygulama ve otomasyon sürecidir. CI, yazılım geliştirme sürecinde sık sık kodun entegrasyonunu ve test edilmesini içerir. CD ise yazılımın hızlı ve güvenilir bir şekilde dağıtılmasını sağlar.
Docker ve Kubernetes
Docker, konteynerleştirme teknolojisi sunan bir platformdur. Docker konteynerleri, uygulamaların bağımlılıklarını ve çalışma zamanı ortamlarını paketleyerek taşınabilir ve tekrarlanabilir hale getirir. Kubernetes ise konteyner orkestrasyonunu sağlayan bir açık kaynaklı platformdur. Kubernetes, konteynerlerin otomatik olarak dağıtılmasını, ölçeklendirilmesini ve yönetilmesini sağlar.
Otomasyon Araçları
CI/CD süreçlerini otomatize etmek için çeşitli araçlar kullanılır. Jenkins, GitLab CI/CD, CircleCI gibi araçlar, kod entegrasyonu, test otomasyonu ve dağıtım işlemlerini otomatikleştirir. Bu araçlar, yazılım geliştirme sürecini hızlandırır ve insan hatalarını azaltır.
Yazılım Test Otomasyonu
CI/CD süreçlerinin bir parçası olarak, yazılımın otomatik testlerinin oluşturulması ve yürütülmesi önemlidir. Bu, yazılımın kalitesini artırır ve hızlı geri bildirim sağlar.
Güvenlik Otomasyonu
Güvenlik açıklarını erken tespit etmek ve düzeltmek için güvenlik testlerinin otomatize edilmesi önemlidir. Güvenlik testleri, CI/CD süreçlerine entegre edilerek yazılımın güvenliği artırılabilir.
Sık Sorulan Sorular
Hangi programlama dillerini bilmek önemlidir?
Frontend geliştirme için HTML, CSS, JavaScript önemlidir.
Backend geliştirme için Python, JavaScript (Node.js), Ruby, PHP gibi diller yaygındır.
Veri tabanı yönetimi için SQL bilgisi gereklidir.
Hangi framework'leri ve kütüphaneleri öğrenmeliyim?
React, Angular, Vue gibi frontend framework'leri önemlidir.
Django (Python), Express (Node.js), Ruby on Rails (Ruby), Laravel (PHP) gibi backend framework'leri yaygındır.
Hangi teknolojileri bilmeliyim?
Responsive design, CSS preprocessors (SASS, LESS), ve CSS frameworks (Bootstrap, Foundation) önemlidir.
RESTful API tasarımı ve HTTP protokolü hakkında bilgi gereklidir.
Veritabanı yönetimi için PostgreSQL, MySQL, MongoDB gibi sistemleri bilmek önemlidir.
Güvenlik becerileri nelerdir?
XSS, SQL Injection gibi saldırıları önleme yöntemlerini bilmek önemlidir.
Güvenli şifreleme algoritmaları ve kimlik doğrulama teknikleri hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir.
DevOps ve CI/CD konularında neler öğrenmeliyim?
Docker, Kubernetes gibi konteynerleştirme ve orkestrasyon araçlarını bilmek önemlidir.
Jenkins, GitLab CI/CD gibi CI/CD araçlarını kullanmayı öğrenmek önemlidir.
Yazılım test otomasyonu ve güvenlik testlerini yapmayı öğrenmek önemlidir.